Kèo vàng bóng đá Viktoria Plzen vs Ferencvarosi, 03h00 ngày 21/2: Tin vào chủ nhà

Ông là GS ngành Văn học duy nhất còn trong tuổi công tác, Thư kí Hội đồng GS ngành Văn học, Phó Chủ tịch Hội đồng liên ngành Văn học và Ngôn ngữ học Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (Nasfoted).

GS.TS Lê Huy Bắc: Đội ngũ nghiên cứu Khoa học xã hội của Việt Nam không hề yếu kém

'Chặn đứng' đà phát triển học thuật của KHXH&NV

PV: Ông đánh giá như thế nào về việc đào tạo tiến sĩ theo Thông tư 18/2021 mà Bộ GD-ĐT vừa công bố?

GS.TS Lê Huy Bắc:Thông tư 18 có điểm tích cực như trao quyền tự chủ hơn cho các cơ sở đào tạo, nhưng cần xem lại “phần cứng” của nghiên cứu sinh (NCS) và người hướng dẫn. Tôi chỉ đề cập trong lĩnh vực KHXH, vì đối với các ngành Khoa học tự nhiên và Kinh tế vốn có nhiều thành tựu trong công bố quốc tế thì Thông tư này không có gì đáng bàn nhiều. Các nhà khoa học thuộc lĩnh vực này thường xuyên tiếp cận với chuẩn quốc tế.

Đối với các ngành KHXH thì theo tôi, thông tư này chặn đứng đà phát triển học thuật KHXH của nước nhà. Quy chế đào tạo tiến sĩ từ năm 2017 yêu cầu NCS và người hướng dẫn phải có bài báo đăng tạp chí ISI/Scopus. Theo tôi đó là điểm thành công nhất, tạo nên một bước ngoặt lớn.

Từ năm 2017 đến nay, quy chế đó đã khiến cho các ứng viên TS, PGS, GS “dưới chuẩn quốc tế” không còn đất dụng võ, các “lò ấp” tiến sĩ bị xóa sổ, mang lại không khí học thuật trong lành cho ngành KHXH.

- Ông là GS thuộc lĩnh vực này, nói ra những điều như thế, ông không ngại va chạm hay sao?

Không vấn đề gì, vì đây chỉ là học thuật và khao khát của tôi khi muốn có được nền học thuật tiến bộ cho nước nhà. Sau quá trình triển khai hiệu quả, đáng lẽ ra Thông tư 08/2017 nên tiếp tục duy trì, thì giờ đây Thông tư 18/2021 chấp nhận việc “cá mè một lứa” giữa những người có công bố quốc tế và những người không có công bố quốc tế. 

Khi Thông tư 08 năm 2017 được ban hành, tuy chưa có bài báo thuộc danh mục ISI/Scopus nhưng tôi vẫn ủng hộ hướng đi đó. Bởi tôi nghĩ rằng những gì các nhà KHTN Việt Nam làm được thì các nhà KHXH cũng có thể làm được. Đội ngũ nghiên cứu KHXH của Việt Nam không hề yếu kém.

- Tại sao ông lại cho rằng chuẩn mới được đưa ra thấp hơn so với chuẩn cũ?

Tôi chỉ bàn về tạp chí, cơ sở của việc thừa nhận công bố của NCS và người hướng dẫn. Trừ các tạp chí thuộc KHTN và kinh tế thì toàn bộ các tạp chí KHXH&NV liên quan đến Văn, Sử, Địa, Triết học chưa có tạp chí nào có triển vọng đứng vào danh mục ISI/Scopus trong tương lai gần.

Hiện tại, theo tôi biết thì chỉ có 1 tạp chí Khoa học của Trường Đại học Đà Lạt vào cơ sở dữ liệu Đông Nam Á (ACI), 1 tạp chí Khoa học và Giáo dục của Trường ĐH Sư phạm - ĐH Đà Nẵng được công nhận vào chỉ mục của Blumx Metrics (Elesevier)... Trong khi đó, đa số các tạp chí chuyên ngành như Văn học, Lịch sử, Địa lí,… không hề đứng vào sơ sở dữ liệu nào của khu vực hay quốc tế.

Nếu nói rằng, nhờ công nhận bài báo của NCS và người hướng dẫn trên tạp chí Việt Nam sẽ giúp tạp chí quốc nội phát triển là thiếu cơ sở khoa học, vì đã mấy chục năm nay, các nhà khoa học không công bố quốc tế vẫn đều đặn đăng bài mà các tạp chí đó có vào được ISI/Scopus đâu?

Do đó, việc thông tư 18/2021 lấy chuẩn là các bài báo KHXH&NV đăng trên các tạp chí trong nước để công nhận thì tôi cho rằng là “hạ chuẩn” so với yêu cầu của quy chế 2017.

Chưa hết, quy chế đào tạo tiến sĩ mới yêu cầu nghiên cứu sinh trong 3-4 năm học phải có 2 điểm từ các tạp chí được đánh giá từ 0,75 điểm trở lên. Chỉ xét riêng ngành Văn học, theo danh mục của Hội đồng Giáo sư Nhà nước, có 14 tạp chí được tính từ 0,75 trở lên.

Còn yêu cầu đối với người hướng dẫn NCS là đạt tổng 4 điểm/5 năm, thì đúng là xem thường người hướng dẫn vì chỉ với một tiến sĩ vừa bảo vệ sau 1 năm cũng đã có thể đạt hơn 4 điểm công trình in trên các tạp chí KHXH trong nước.

Không liên thông có thể tiếp tay cho 'đạo văn'

- Liệu ông có định kiến với các tạp chí của Việt Nam không?

Để hội nhập với quốc tế cần một số yếu tố mà trước tiên là tạp chí phải được trình bày bằng tiếng Anh để quốc tế đều có thể xem, tra cứu được.

Những người làm KHXH ở Việt Nam cũng giỏi chứ không phải không, có điều nhiều trong số họ không có định hướng rằng cần phải mang những tri thức của mình để thế giới cùng biết.

Nhiều người không có động lực hướng đến “chuẩn quốc tế” bởi đạt tới giáo sư, phó giáo sư và hài lòng với cái danh của mình, không nỗ lực phấn đấu để tạo nên một nền học thuật phát triển cho nước nhà.

- Cũng có ý kiến cho rằng, giá trị các bài báo khoa học có thể nằm ở ứng dụng thực tiễn trong nước. Ông nghĩ sao về điều này?

Vậy thì phải phân biệt rõ mảng nào phục vụ cho nhu cầu nội địa, để có chính sách phù hợp (có thể không yêu cầu bài báo quốc tế ngay). Nhưng chúng ta cũng cần phải cho thế giới biết cái nhu cầu nội tại đó phù hợp với chuẩn mực chung của nhân loại như thế nào, chứ chúng ta không thể 'một đường, một kiểu'.

Trong thời buổi toàn cầu hóa này, không có vấn đề gì là của riêng của Việt Nam. Một bài báo khoa học mà dữ liệu không có sự liên thông, không hiện lên trên bất kỳ hệ thống nào để có thể đánh giá được bao nhiêu lượt trích thì làm sao gọi là khoa học được. Chính sự không kết nối rộng rãi, minh bạch này còn tiếp tay cho cả sự đạo văn nữa.

- Theo ông, liệu quy chế đào tạo tiến sĩ mới này có thể xóa bỏ được nạn thuê viết bài báo quốc tế như một số ý kiến đưa ra hay không?

Khái niệm “thuê viết bài báo quốc tế” nghe thật khôi hài.

Quy chế đào tạo chặt chẽ thì làm sao có chuyện thuê viết bài báo quốc tế. Chẳng hạn một NCS đầu vào IELTS 6.5, được người hướng dẫn có bài báo ISI/Scopus nhận thì tôi chắc việc thuê viết sẽ rất khó xảy ra. Những người có học luôn biết tự trọng để bảo vệ phẩm giá của mình. Một người thầy hướng dẫn có đủ năng lực công bố bài báo quốc tế thì sẽ hướng dẫn học trò đi theo con đường đó.

Thanh Hùng (thực hiện)

PTT Vũ Đức Đam chỉ đạo Bộ GD-ĐT nghiêm túc tiếp thu ý kiến về chuẩn tiến sĩ mới

Ngày 15/7, Văn phòng Chính phủ có công văn gửi Bộ GD-ĐT thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ mới.

Madame Pang là ai?

Những người yêu bóng đá ở Thái Lan đều không còn xa lạ với Nualphan Lamsam, người phụ nữ xinh đẹp đóng vai trò Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Muang Thai Insurance.

Nualphan là thế hệ thứ 5 trong gia đình giàu có Lamsam

Nualphan Lamsam, hay Madame Pang, là hậu duệ đời thứ năm của gia đình Lamsam, một trong những gia tộc đình đám ở Thái Lan.

Gia đình Lamsam có nguồn gốc từ Quảng Đông, Trung Quốc, nổi tiếng trong lĩnh vực ngân hàng và bảo hiểm.

Banthoon Lamsam hiện là người đứng đầu gia tộc Lamsam. Theo Forbes, vào năm 2020, họ xếp hạng 34 trong danh sách 50 người giàu nhất Thái Lan.

Nualphan Lamsam có bằng cử nhân marketing, trước khi tốt nghiệp thạc sĩ tại Đại học Boston (Mỹ).

Ở Thái Lan, bà được mọi người ca ngợi như ân nhân của bóng đá nữ nước này.

Trước đây, Madame Pang từng làm tổng giám đốc đội tuyển nữ Thái Lan. Nhờ bả, đội tuyển lần đầu tiên trong lịch sử giành quyền tham dự World Cup nữ vào năm 2015 ở Canada và tiếp tục có mặt ở Pháp sau đó 4 năm.

Công ty gia đình Lamsam tài trợ cho giải vô địch nữ Thái Lan. Bản thân Madame Pang hiện cũng là chủ tịch CLB Port - đội bóng mà 3 mùa gần nhất đều nằm trong top 3 Thai League.

Ân nhân của bóng đá nữ

Khi giữ vai trò TGĐ đội tuyển nữ, công ty Muang Thai Insurance của Madame Pang cũng tuyển dụng các tuyển thủ quốc gia.

Madame Pang được xem là ân nhân của bóng đá nữ Thái Lan, với 2 kỳ World Cup liên tiếp

Nếu trong thời gian dài không tập luyện hoặc thi đấu, các cầu thủ nữ Thái Lan sẽ trở thành đại diện bán hàng cho công ty.

Trong thời gian mùa giải diễn ra, một khoản lương cố định từ công ty bảo hiểm danh tiếng này cho phép các cầu thủ tập trung toàn bộ vào bóng đá mà không cần kiếm việc làm khác.

Madame Pang thường xuyên bỏ tiền túi và tăng gấp đôi tiền thưởng cho đội nữ Thái Lan ở vòng loại World Cup.

"Đây là chính sách siêu ngọt ngào và tốt đẹp cho các cô gái", tiền đạo mang dòng máu Mỹ - Thái, Miranda Nild, được dự World Cup 2019, tâm sự.

Bangkok Post từng gọi Madame Pang là "nữ anh hùng của bóng đá Thái Lan".

Nhờ ảnh hưởng của bà Lamsam, bóng đá nữ Thái Lan được yêu thích hơn. Nhiều trận đấu lớn được truyền hình trực tiếp và lượng người xem không hề kém các trận bóng đá nam.

Hồi sinh đội tuyển nam Thái Lan

Từ những gì làm được cho bóng đá nữ, cũng như vai trò quản lý Port, Madame Pang được LĐBĐ Thái Lan (FAT) tìm đến sau cuộc khủng hoảng kéo dài nhiều năm.

FAT bổ nhiệm Madame Pang vào cương vị trưởng đoàn các đội tuyển quốc gia. Việc đầu tiên của người phụ nữ 55 tuổi này là tìm HLV mới cho Thái Lan, sau khi Akira Nishino bị sa thải.

Madame Pang có công giúp Thái Lan hồi sinh

Madame Pang chọn Mano Polking, người có thời gian dài làm việc ở Thái Lan. Một yếu tố quan trọng khác: ông hiểu ít nhiều về bóng đá và cầu thủ Việt Nam.

Không xuất thân từ bóng đá nhưng có nhiều kinh nghiệm quản lý thể thao, Madame Pang thay đổi đội tuyển Thái Lan trong một thời gian ngắn.

Người phụ nữ quyền lực này có quan hệ tốt với nhiều CLB trong và ngoài nước. Nhờ vậy, Thái Lan có thể tập trung toàn bộ các gương mặt tốt nhất đang đá ở nước ngoài, dù AFF Cup không được FIFA công nhận. Nổi bật là Chanathip (Consadole Sapporo) hay Thanawat (Leicester).

Đội bóng từng thiếu gắn kết với Akira Nishino tìm thấy tiếng cười cùng bầu không khí như một gia đình.

Giống như từng làm với đội nữ, bà Nualphan "bơm" những liều "doping" tiền thưởng cho đội tuyển ở AFF Cup 2020.

Ngoài tiền thưởng của FAT, Madame Pang tuyên bố chi tiền túi 20 triệu baht (khoảng 13,5 tỷ đồng) cho chức vô địch Đông Nam Á, trước thời điểm Thái Lan sang Singapore dự giải.

Sau những năm thua kém đội tuyển Việt Nam, chiến thắng AFF Cup 2020 là bước chuyển mình của "Voi chiến". Madame Pang một lần nữa trở thành nữ anh hùng của bóng đá Thái Lan.

Thiên Thanh